Toon items op tag: Edelmanboor

SCEZ    Archeologie    

Looierssingel 2                                                                             

4331 NK Middelburg

Tel. 0118-670870; Fax 0118-670880; E-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.                                                                      

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dagrapport

Gemeente: Hulst     Plaats: Emmadorp     Locatie: Verdronken Land van Saeftinghe

Rapporteur: drs. J. (Hans) Jongepier (SCEZ)

Datum: 11 maart 2015

Aanwezig: De heren R. Bleijenberg (gids en vinder), R. Homburg (landmeter provincie Zeeland) en J. Jongepier

Afwezig: De heer C. Reel-terrijn (familie-omstandigheden).

Weersomstandigheden: Droog; zonnig; 11°

Aanvang werk:  11.45 uur                     Einde werk: 15.00 uur  (excl. reistijd van 2 x 75 minuten)

Bezoek: drie mensen van Rijkswaterstaat, waaronder de heer R. Jentink.

Werkzaamheden:

Algemeen: Archeologische metingen op de slikken in het Verdronken Land van Saeftinghe. De resten van een in 2009 blootgespoelde bakstenen vuurboet (nr. 1) en een in 2011 blootgespoeld bakstenen vuurbaak (nr. 2) zijn door de heer Homburg van de provincie Zeeland met DGPS ingemeten. Ook heeft hij enkele slootjes en de huidige schorrand ingemeten. Rapporteur heeft op enkele plaatsen onder de eerder aangetroffen vloer van vuurboet nr. 1 met een Edelmanboor met een doorsnede van 6 cm. enkele ondiepe boringen gezet om de bodemopbouw te bekijken en eventueel houtskool te verzamelen voor een C14-datering. Er is tot maximaal 0.60 m diep geboord. Op twee plaatsen zijn vervolgens kleine putten gegraven met de schop om dateerbare vondsten te verzamelen.

Rapporteur heeft voorafgaand aan de werkzaamheden mevr. N.J.G. de Visser, archeologisch adviseur van de gemeente Hulst, en de heer G.J. de Vaan van de gemeente Hulst ingelicht. Het bezoek is eveneens bij het Bezoekerscentrum Saeftinghe aangekondigd.

Resultaten/interpretatie:

De ronde bakstenen structuur (nr. 2) had een diameter van circa 3.5 m., maar bijna de helft van de structuur is inmiddels weggespoeld. De metingen zijn uitgevoerd aan de buitenzijde van het spoor, aan de onderzijde ervan op het slik (gemiddeld 0.61 m – NAP). De RD-coördinaten van het centrum zijn: x = 073133 / y = 376523. Direct ten zuidwesten van de vuurbaak loopt een opgevuld slootje met een zuidwest-noordoost oriëntatie. Het slikniveau bij de vuurboet uit 2009 (nr. 1) ligt bijna een meter hoger op gemiddeld 0.35 + NAP. Het vloerrestant, dat in 2009 is waargenomen, is geheel weggespoeld. Wel zijn nog vaag de contouren van de vuurboet zichtbaar aan de hand van losse baksteenfragmenten. De buis van Maison fanale (centrum vuurboet) stak 37 cm. boven het slik uit. De RD-coördinaten van de buis zijn: x = 073117  /y = 376456.

Het profiel in de boringen onder de nu verdwenen vloer van de vuurboet nr. 1 ziet er als volgt uit:

0-30 cm.      Grijs kleiig zand (slib)

30-60 cm.    Verrommelde laag met baksteen, aardewerk, zaden en mogelijk houtskool

Er zijn vier gave tichels (dunne bakstenen) in een kleine gegraven put aangetroffen (fig. 1). Ze zijn aan een kant zwart uitgeslagen, waarschijnlijk door het stoken van vuur. Ze bevonden zich iets onder het verdwenen vloertje. Het formaat bedraagt 25 x 12 x 4 cm. (l x b x d). Op 5 m ten zuiden van de buis bevond zich op 30 cm. onder het huidige slikniveau een zwarte laag met zeer veel kleine harde 'bestanddelen' (een soort gruis). Daarvan is een monster genomen. Min of meer op hetzelfde niveau en op dezelfde plaats bevonden zich de vier tichels, alsmede drie aardewerkfragmenten, soms wat klein baksteenpuin en vier complete kleine bakstenen met het hetzelfde formaat als die van het kleine funderingsfragment dat eerder bij de vuurboet is aangetroffen. Op een andere plek (5 m ten noorden van de buis) werden op hetzelfde niveau, dus weer op 30 à 40 cm. onder slikniveau, in de boor enkele zwarte brokken vermeende houtskool aangetroffen. Op die plek is vervolgens met de schop een kleine put gegraven om nog meer houtskool te verzamelen. Uit dat putje kwam nog een kool (steenkool), maar verder leverde het niet veel op. In een slootvulling vlak bij de vuurboet vond rapporteur een aardewerkfragment.

Figuur 1. Tichels uit de vloer van vuurboet 1.

Afspraken: Het veldwerk voor vuurboet nr. 1 is vandaag afgerond. Het dagrapport wordt aan alle betrokken instanties en personen toegestuurd.

Aanvulling: Alle vondsten zijn inmiddels gewassen en nu blijkt dat de vermeende houtskool gewone houtfragmenten zijn, dus niet verbrand. Na het wassen en zeven van het monster bleken het grotendeels verkoolde zaden of graankorrels te zijn (fig. 2). Misschien zit er toch ook nog wat houtskool tussen, maar dat moet nog worden bekeken. De aardewerkfragmenten dateren alle uit de 14e eeuw (determinatie de heer H. Hendrikse, SCEZ). Mogelijk hebben we hier te maken met een bewoningsplaats met bijbehorende percelering uit de 14e eeuw en dat hier overheen in de nieuwe tijd of zelfs nog in de late middeleeuwen een vuurboet is aangelegd, nadat de andere om welke reden dan ook zijn functie had verloren. De vuurboeten zijn waarschijnlijk niet gelijktijdig geweest. Eén baken was eerder een richtpunt voor de scheepvaart ’s avonds en ’s nachts (mondelinge mededeling de heer R. Paesie). Bovendien staan de vuurboeten dicht bij elkaar.

Figuur 2. Verkoolde zaden of graankorrels. Foto's Hans Jongepier