1997.08 De Wase Koerier: Vermoedelijke resten van pestgraf en fort rond Kieldrechtse kerk

Geschreven door RtC

In het kader  van de renovatie van de noordzijde van de markt in Kieldrecht laat het gemeentebestuur van Beveren rioleringswerken uitvoeren. Daarna begint de provincie met de aanleg van het wegtracé en de herinrichting van de markt. Begin volgend jaar komt de totale vernieuwing van de Dorpsstraat aan de beurt. Toen net na de bouwvakantie de aannemer begon met de aanvoer van moerriolen, zand en andere materialen, was Richard Bleijenberg er als waarnemer bij. Toen op 13 augustus de kraan tussen de Sint-Michielskerk en de Oud-Arenbergstraat grote gedeelten openlegde, stond de Nieuw-Naamse heemkundige en amateur-archeoloog alles van dichtbij te observeren en te noteren. We laten Richard Bleijenberg zelf aan het woord….

Het is voor iemand die interesse heeft de moeite om dit te volgen, want in feite gaat er een boek open, ongeschreven en toch leesbaar. Het straatdek werd opengebroken, deze weg kan er nog niet lang liggen. Uit de volgende graafwerken zagen we 1 meter dikke zware zeeklei. We weten waar deze afzettingen zijn, heeft ook de zee geweest. Onder deze kleilaag kwam een meterdikke leefbodem tevoorschijn, met scherven die dateren van rond 16 à 1700. Onder deze leefbodem kwam zuiver dekzand te zitten ± 3,5 meter onder het straatniveau. Plots stootte de kraanlepel op planken en menselijke botten. De planken waren van de olmesoort. De geraamtes en kisten lagen mooi in oost-west richting, wat op een kerkelijke begraving lijkt. Het dekzand dateert van 10.000 jaar terug,  uit de laatste ijstijd. Dit dekzand is neergelegd door de wind. Vermoedelijk is het een zeer oude begraafplaats. Op de plaats waar onlangs nog een pomp stond en waarvan de regenkelder nog bestaat, vonden we een tiental geraamtes op en door elkaar. Het lijkt wel alsof de lichamen daar zijn ingegooid of ingelegd, vermoedelijk gaat het hier om een pestgraf. Daarna werd er een put gestoken en daarop kwamen dikke muren tevoorschijn van ± 75 cm breed. Grote stenen en Spaanse tegels kwamen eveneens aan het licht. Ook werd er aardewerk gevonden, dat gedateerd kan worden van vóór 1600. De dikke muren kunnen van een vroeger kerk zijn of van een fort, dat ik eerder geloof. Kanonballen kunnen hiervoor getuigen zijn. Helaas heb ik ze niet gezien. Kort samengevat, de kerk van Kieldrecht rust op dekzand, waarschijnlijk iets hogerliggend dan het omringende land. De kerk of fort is omgeven geweest met water, dat staat vast. Deze overstromingsperioden zijn ons bekend. Met het openmaken van het grondoppervlak voor riolerings- of bouwwerken gaat er bij mij als het ware een boek open. De opeenvolgende lagen vertellen ons uit een zeer ver verleden. Een verleden dat niet altijd in de archieven te vinden is. De laatste 50 jaar is Kieldrecht helemaal van gedaante veranderd, maar diep in de grond zijn de meest interessante getuigen van onze verre voorouders te vinden. Er ging in Kieldrecht even een boek open, een boek zonder letter, maar je kunt hem maar even lezen, want alles wordt direct opgevuld, besloot Richard Bleijenberg.

De aannemer heeft de moerriolen reeds laten aanrukken. In de achtergrond op de foto begint de aannemer met de grote werken achter de kerk.

De grote strijd tussen Noord en Zuid, tussen Katholieken en Hervormers, de strijd tussen Filips II en Willem Van Oranje liet ook hier zijn sporen na uit de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Richard Bleijenberg heeft de fundamenten van deze fortmuren gezien.